Slow art – small art – intens beleven
AchtergrondgedachtenVorige week schreef ik dat ik wars ben van pretenties. Dit weerspiegelt zich ook in mijn philosophie van het leven en van deze site. (Maar natuurlijk is het omgekeerd: de philosophie spiegelt zich in mijn site en in de kreet: ik ben wars van pretenties.)
Ik heb al vaker geschreven dat de wereld ongekend complex is en dat wij allemaal complexiteits-reductie-mechanismen hanteren, om de wereld voor ons behapbaar te maken. En ik heb ook vaker vastgesteld, dat voor mij alleen die mechanismen werken, die stoelen op eigen verantwoordelijkheid en eigen moreel en ethisch handelen. En binnen dit eigen ethisch en moreel verantwoordelijk handelen valt voor mij ook een acceptatie van de eigen kleinheid en nietigheid ten opzichte van deze complexe wereld. Wij zijn allemaal rijstkorreltjes in de grandioze paella die zich ons leven noemt en we staan samen/tegen/naast andere rijstkorreltjes in alle paellas van deze wereld, in alle nasi gorengs, riz casimirs, sushis en risottos …
Gelijktijdig leven we in een systeem dat expansie als adagium heeft, groei als absoluut doel en commerciële dominantie als credo. Ook dit is natuurlijk een complexiteits-reductie-model, want welke weldenkende mens zou kunnen beweren, dat eeuwige groei mogelijk is? Een sneeuwbal wordt op zijn hoogst een lawine die als het dal bereikt is in een sneeuwwolk uit elkaar ploft. Ik zie dat de mythe van groei deze postcommunistisch-neokapitalistische wereld domineert, ik vermoed dat deze mythe ons op den duur duur zal komen te staan en ik verafschuw de gevolgen die daaruit groeien in ons dagelijks leven en in onze dagelijkse tevredenheid. Ik wens deze wereld eindelijk weer eens bescheidenheid toe, bescheidenheid van de mens ten opzichte van de grootheid van de wereld zelf, bescheidenheid van het individu ten opzichte van de variatie van individuen en zeker ook bescheidenheid in het toekennen van waarde/grootte/belang aan ons zelf en aan de dingen die wij doen/voortbrengen.
Een gevolg van dit groeidenken is ook, dat vervulling en succes altijd naar de toekomst worden geprojecteerd. Het streven naar altijd meer is een sta in de weg voor de tevredenheid van het moment en het genieten van het leven zoals het is. Het denken in eeuwige groei voorkomt het genieten en waarderen van hetgene wat wij hebben, wie wij zijn en mét wie we zijn. En dat – ja, dat! – is namelijk het enige wat op dit moment écht is, waar is en toegankelijk is. We verloochenen ons heden gulzig voor een nog grotere toekomst. Overal om ons heen dendert de schreeuw naar meermeermeer: natuurlijk in reclame en commercie, maar ook op het werk, waar verandering als l’art pour l’art wordt gecelebreerd, in de politiek waar de waan van de dag boven bescheiden nadenken over de inrichting van ons samenleving prevaleert, en vaak ook in persoonlijke relaties waar de ontevredenheid over wat je niet hebt belangrijker wordt dan de vreugde over wat je wel hebt. We leven in een wereld van ontevredenheid waar ons voortdurend verteld wordt, wat we nog niet/niet meer hebben.
Wat ik probeer in mijn kunst, wat ik ook probeer op deze site is, dit niet te doen. Daarom noem ik mijn kunst ook slow art of small art. Ik wil mijn kunst klein en onpretentieus houden. Ik wil de bescheidenheid en de kleinheid van het dagelijks bestaan celebreren als de enige echte werkelijkheid die er is. Ik ben wars van commercie, van grootheid(swaan), van massa. In het klein ligt de fijnheid waarmee ik deze wereld tegemoet wil treden. En in deze fijnheid ligt uiteindelijk ook de intense beleving die ik in mijn kunst ervaar en die ik met mijn kunst hoop bij de rijstkorreltjes om mee heen mogelijk te maken.